W ostatnim dziesięcioleciu coraz większą uwagę kieruje się na rolę witaminy D wykraczającą poza jej oddziaływanie na układ kostny. Zainteresowanie wzbudza rola Vitaminy D w profilaktyce różnych chorób przewlekłych. Niedobór witaminy D jest odnotowywany w wielu krajach na całym świecie i jest uważany za pandemię.
Różne badania wykazały pozytywny wpływ witaminy D na wsparcie układu odpornościowego i zapobieganie różnym chorobom przewlekłym i zakaźnym.
Zdrowy układ odpornościowy jest podstawą ogólnego zdrowia i obrony organizmu przed wieloma chorobami. Styl życia i środowisko życia mają bezpośredni wpływ na nasze zdrowie. W szczególności dobre odżywianie ma kluczowe znaczenie dla utrzymania ogólnego stanu zdrowia. Brak równowagi i niedożywienie mogą zagrozić zdrowiu układu odpornościowego i zwiększają ryzyko chorób przewlekłych, którym można zapobiec. W ostatnich dziesięcioleciach rozpowszechnienie chorób przewlekłych, takich jak cukrzyca, otyłość, choroby układu krążenia i nadciśnienie tętnicze znacznie wzrosło, zwłaszcza w krajach uprzemysłowionych. Jedną z najważniejszych przyczyn tej zmiany jest szybka zmiana stylu życia społeczeństwa. Rola witaminy D w zdrowiu i chorobach stopniowo zyskiwała coraz większe zainteresowanie w różnych dziedzinach. Witamina D została odkryta przez Adolfa Windhausa w 1922 roku, a w wkrótce potem (w r.1928) Windhause otrzymał Nagrodę Nobla za badania nad sterolami i ich związkiem z witaminami, co zwiększyło zainteresowanie badawcze w tej dziedzinie. Naturalnie endogenna synteza witaminy D zachodzi w skórze i jest ograniczona do czasu ekspozycji na słońce. To fale ultrafioletowe B przekształcają 7-dehydrocholesterolo cholekalcyferol (witamina D3).
Witamina D, aby przekształcić się w formę aktywną, ulega dalszym przemianom w wątrobie (do kalcydiolu 25-hydroksywitaminy D3 (25-OHD3)), która jest najbardziej wydajnym metabolitem witaminy D. Kolejny etap przemian zachodzi w nerkach, gdzie kalcydiol (25-OHD3) przekształca się w aktywną formę witaminy D, kalcytriol (1,25- dihydroksycholekalcyferol). Kalcytriol służy jako czynnik transkrypcyjny genów dla białek docelowych, a tym samym należy do szerokiej gamy hormonów. Dlatego witamina D jest uważana raczej za prehormon niż za witaminę. Wkrótce po odkryciu witaminy D został potwierdzony jej związek z parathormonem oraz rola witaminy D w regulacji hemostazy mineralnej i kostnej. Krzywica u dzieci jest jedną z pierwszych chorób, której mechanizm został dobrze zrozumiany właśnie dzięki odkryciu skutków niedoboru witaminy D. Podobnie było z osteomalacją u dorosłych, która to charakteryzuje się poważnymi zaburzeniami mineralizacji. Poziom witaminy D w organizmie stymuluje wchłanianie wapnia z układu pokarmowego. Jeśli masz niedobór witaminy D, wchłaniasz tylko 15% spożywanego z dietą wapnia. Dlatego należy tu wspomnieć, iż witamina D zapewnia mocne, sprężyste kości i zęby.
W ostatniej dekadzie liczne badania wykazały, że witamina D odgrywa kluczową rolę w utrzymaniu ogólnego stanu zdrowia i wpływa na szereg funkcji organizmu. W różnych badaniach donoszono o wpływie witaminy D na zapobieganie chorobom przewlekłym i zmniejszenie częstości występowania chorób układu krążenia i chorób metabolicznych, takich jak cukrzyca. Witamina D wykazała również korzystny wpływ na profilaktykę zakaźnych chorób bakteryjnych i wirusowych, takich jak grypa i ostre zakażenia dróg oddechowych. Witamina D odgrywa zarówno klasyczną rolę dla zdrowia kości i wykazuje przy tym działanie immunologiczne. Dlatego też należy podkreślić znaczenie konieczności jej odpowiedniego spożycia i utrzymania wymaganego poziomu w organizmie.
Niestety endogenna synteza witaminy D jest ograniczona ekspozycją na słońce, które w wielu krajach nie jest dostatecznie dostępne przez cały rok. Oprócz endogennej syntezy witaminy D istnieją również naturalne, egzogenne źródła witaminy D. Są to różnego rodzaju pokarmy. Naturalnym źródłem suplementacji D może być żywność. Produkty pochodzenia zwierzęcego dostarczają głównie cholekalcyferol (witamina D3), natomiast roślinny i grzyby zawierają głównie ergokalcyferol (witaminę D2). Najbogatszym naturalnym źródłem witaminy D są ryby. Przykładowo świeży węgorz dostarcza 1200 IU / 100 g; świeży dziki łosoś zawiera do 1000 IU / 100 g, a pieczony łosoś dostarcza 540 IU / 100 g. Jednak w większości przypadków wymagany poziom witaminy nie jest osiągalny z pożywienia, dlatego suplementacja jest wysoce wskazana prawie w każdym przypadku.
Witamina D jest w stanie wzmocnić wrodzony układ odpornościowy i hamować odporność nabytą. Wiadomo, że komórki dendrytyczne i makrofagi jako część wrodzonej odporności układu, oraz limfocyty T i B jako część nabytego układu odpornościowego, wykazują ekspresję receptora witaminy D. W tym kontekście witamina D może regulować proces zapalny. Ten fakt podkreśla znaczenie witaminy D w profilaktyce raka i w terapiach wspomagających. Badania kliniczne wykazały pozytywny wpływ witaminy D na zmniejszenie częstości występowania i wsparcie w leczeniu różnych typów raka, w tym raka piersi, okrężnicy, raka kolczystokomórkowego (SCC) i innych. Różne badania sugerowały, że witamina D ma również działanie antyproliferacyjne i proapoptotyczne na raka podstawnokomórkowego i komórki raka SCC, ale nie na zdrowe keratynocyty.
Korelacja między poziomem witaminy D w surowicy, a ciśnieniem krwi została przeanalizowana w badaniu klinicznym z udziałem 8155 pacjentów z nadciśnieniem i niedoborem witaminy D. Pacjenci byli zmotywowani do zwiększenia poziomu witaminy D do zakresu 40–60 ng / ml (100–150 nmol / l). Otrzymywali indywidualne dawki 1000–20 000 IU / dobę. Po 12 miesiącach 71% suplementowanych pacjentów nie miało już nadciśnienia. Podobny efekty obserwowano w zapobieganiu i leczeniu cukrzycy. Przeprowadzono również badanie na pacjentach z cukrzycą typu II i objawami depresji – od łagodnych do umiarkowanych. W tym badaniu wyodrębniono kontrolną grupę placebo. Grupa otrzymująca witaminę D spożywała 4000 IU / dzień. Poziom witaminy D wzrósł w tej grupie od 15,5 ± 8,8 ng / ml do 32,2 ± 8,9 ng / ml, a objawy depresyjne znacznie się zmniejszyły w porównaniu z grupą kontrolną. Ponadto średni poziom insuliny był istotnie wyższy w odpowiedzi na leczenie witaminą D w porównaniu z grupą kontrolną.
Istnieją również dowody na korzystne działanie witaminy D w przewlekłej obturacyjnej chorobie płuc (POChP). Ponadto zwraca się uwagę na rolę witaminy D w chorobach autoimmunologicznych takie jak stwardnienie rozsiane. Rola witaminy D w chorobach zakaźnych Immunomodulacyjna funkcja witaminy D i jej wpływ na układ odpornościowy wskazuje na potencjalną rolę obronną tej witaminy w chorobach zakaźnych.
Ostatnie badania sugerowały również, że witamina D może hamować zakażenie opryszczką w komórkach nabłonka jamy ustnej poprzez regulację ekspresji genów cząsteczek obronnych, takich jak LL-37. W innym badaniu wykazano, że chorzy, u których wystąpiło zapalenie płuc, wykazywali znacznie niższy poziom witaminy D niż grupa zdrowa. Co ciekawe, w niedawnej metaanalizie wykazano polimorfizm receptora witaminy D, który koreluje z ryzykiem zakażeń wirusowych. Na podstawie tych danych w niedawno opublikowanym przeglądzie omówiono potencjalną rolę witaminy D w obecnej pandemii COVID-19, ponieważ wirus ten należy również do rodziny wirusów z otoczką.
Coraz więcej jest dowodów na to, że witamina D jest ważnym czynnikiem, który może być stosowany jako terapia wspomagająca w wielu chorobach. Istotną kwestią jest również fakt, iż witamina D ma kluczowe znaczenie dla dobrego snu.
Z niskim poziomem witaminy D wiążą się między innymi :
- stany zapalne płuc, również wirusowe jak i kalcyfikacja płuc
- astma
- krwawienie z dziąseł i choroby dziąseł
- choroba Crohna i przewlekłe zaburzenia trawienia…
Ponadto ekspozycja na światło słoneczne zmienia mikrobiom jelitowy człowieka. Oznacz to, iż zmiany zachodzące w organizmie związane z promieniowaniem UV wpływają na drobnoustroje jelitowe i przez to na odporność. Stwierdzono, że wraz ze wzrostem ekspozycji na światło słoneczne zmniejsza się liczba bakterii wywołujących choroby. W jednym z badań stwierdzono, iż ekspozycję na światło słoneczne należy traktować jako modulującą mikrobiom jelitowy, podkreślając, zgodnie z propozycją Bosmana i wsp., Nową oś skóra-jelito, która jest związana ze zdrowiem i występowaniem chorób. Podsumowując, Twoje ciało pochłania światło UV i w odpowiedzi na środowisko tworzy „tarczę” przeciwbakteryjną lub przeciwwirusową.
A mówiąc wprost, pochłaniasz światło słoneczne i przekształcasz energię UV w biologiczny hormon wpływający na ekspresję 2000-3000 Twoich genów.
WSKAZÓWKA:
Spróbuj wystawić pępek na działanie promieni słonecznych, aby uzyskać bezpośrednią ekspozycję przez pępowinę, gdzie wchłaniamy składniki odżywcze.